Skolyoz Nedir? Omurga Eğriliği Nedir?

Skolyoz Nedir?

Skolyoz Nedir? Bel ve omurgada oluşan eğrilik, belirtileri ve tedavi yöntemleri hakkında detaylı bilgi edinin. Skolyozun nedenleri ve önleme yolları burada.

Skolyoz kelimesi Yunanca “skoliosis” kelimesinden gelmektedir ve “eğilme, kıvrılma, esneme” anlamını taşır. Tıp dilinde omurganın ve buna bağlı olarak göğüs kafesinin 3 boyutlu şekil bozukluğu anlamında kullanılır. 

Skolyoz, Omurga Eğriliği omurganın yana yaptığı normal olmayan eğrilik olarak tanımlansa da bu tanım yeterli değildir. Arkadan çekilmiş bir röntgende omurganın eğriliği sadece 2 boyutlu olarak gözükür, ancak oluşan bozulma 3 boyutludur. Omurgada hem yanal şekil bozukluğu, hem de döngüsel şekil bozukluğu oluşur. Bunun sonucunda vakalarda düz sırt da meydana gelir.

Kız çocuklarında omurga eğriliği görülme riski erkek çocuklarına göre on kat fazladır.

Türkiye’de 2006 yılında yapılan bir tahmine göre yaklaşık 2.5 milyon skolyoz hastası mevcuttur ve her on kız çocuğundan biri skolyoz hastasıdır.

Gelişmekte olan bireylerde, yani çocuklarda olan omurga eğriliğinin ilerleme riski daha fazla olduğu için, skolyozda erken teşhis çok önemlidir. Erken teşhis edilen durumlarda, skolyoz korsesi ve Skolyoza Spesifik Fizyoterapi Egzersizleri (SSFE) uygulanarak eğriliğin ilerlemesi engellenebilir, ileride gerekebilecek skolyoz ameliyatının önüne geçilebilir.

Ailesinde omurga eğriliği olan bireylerin izlenmesi de önem arz etmektedir. Özellikle annesinde omurga eğriliği olan çoğu kız çocuğunun kendisinde de omurga eğriliği olduğu gözlenmiştir.

Örnek Omurga Röntgenleri

Resim – 1

Resim – 1’de arkadan bakıldığında neredeyse düz olan sağlıklı bir omurga röntgeni görüyoruz. Omurga üzerinde oluşan bu tür şekil bozukluklarının skolyoz, omurga eğriliği olarak kabul edilebilmesi için, bozukluğun derecesinin 10° ‘den daha fazla olması gerekir.  0° ile 10° arasında olan eğriler “duruş (postür) asimetrisi” olarak kabul edilir.

Resim – 2

Resim – 2’de “S” şeklinde skolyoz röntgeni ve vakanın skolyoz korsesi ile röntgenini görüyoruz. Hastanın 23° ve 28° derece olan iki eğrisi skolyoz korsesi uygulanması ile 19° ve 11° dereceye düşürülmüş olduğu belirtilmiştir. Skolyoz korsesi uygulanması ile bunun gibi olumlu sonuçlar elde edilebilmektedir. Ancak gelişmekte olan çocuk ve ergen bireylerde skolyoz korsesinin görüntüde yarattığı farklılık, bireylerin toplum içinde utangaç davranmasına sebep olabilmektedir. Korse kullanımının amacı çoğunlukla eğriliğin derecesinin ilerlemesi engellemektir. 

 

Resim – 3’te “C” şeklinde skolyoz röntgeni ve vakanın skolyoz ameliyatından sonraki durumunu gösteren röntgeni görüyoruz. Ameliyat sonrasındaki röntgende omurgadaki düzelme ve omurgaya uygulanan metal implantlar kolaylıkla fark edilebiliyor. Skolyoz ameliyatı, her ameliyatta olduğu gibi genel anestezi ve enfeksiyon gibi riskleri barındırdığı için skolyoz ameliyatı son olarak tercih edilen yöntemdir. Ameliyat sonrasında yaklaşık 5 gün hastanede kalınır ve çocuklar için okula geri dönme süresi yaklaşık 3 haftadır. Ameliyatı takip eden 3 ay omurganın hareketleri mümkün olduğunca sınırlanmalıdır. Bazı durumlarda bu süre zarfında omurganın hareketlerini sınırlamak için korse takılması gerekebilir. Çok çok nadir gözlenmesine karşın, ameliyat sonrasında omurgaya yerleştirilen implantın kırıldığı ve ikinci bir ameliyatın gerektiği de olmaktadır.

Skolyoza Spesifik Fizyoterapi Egzersizleri (SSFE)

Hasta yaşının omurgasının uzamaya devam ettiği gelişim döneminde olması durumunda, omurganın uzaması ile skolyoz derecesinin artma riski vardır. Skolyoz hastalığının ilerlememesi için, gelecekte gerekebilecek skolyoz korsesi uygulaması veya skolyoz ameliyatının engellenmesi için bireyin eğriye özel egzersiz yapması yerinde olacaktır. Bu tür ilerlemeyi engelleyici egzersiz metotlarından tüm dünyada bilinen ve kabul gören 8 ekol vardır. Bunlar; Orijinal Schroth, Barselona-Schroth, Schroth Best Practice, Lyon, Dobomed, Fitz, SEAS ve Side-Shift ekolleridir. Bu konservatif tedavi ekollerinin, skolyozda cerrahiye karar vermeden önce ilk seçenek olarak denenmesi önerilmektedir.

Skolyoza Spesifik Fizyoterapi Egzersizleri, her hasta için omurga eğrisine göre özel olarak planlanan, hastanın eğrisinin ilerlemesini durdurmayı/geriletmeyi, hastanın ağrılarını azaltmayı ve vücut duruşunu (postür) düzeltmeyi amaçlayan özel egzersizlerden oluşur. Pozisyonlama, çeşitli kas gruplarını asimetrik geliştirme ve nefes teknikleri esas alınır. Egzersizleri öğrendikten sonra hastalardan bu egzersizleri evlerinde de yapmaları beklenir. Bu terapinin başarısı, egzersizlerin bireysel olarak tekrar ve yoğunluğuna bağlıdır. 

Skolyoz ve omurga sağlığı konusunda bilgi edinmek için “Türk Omurga Derneği”nin www.turkomurga.org.tr adresini de ziyaret edebilirsiniz.